لاکتوز در جایگزین های شیر :درک تأثیر آن بر سلامت و رشد گوساله

نویسنده: دکتر مرتضی غفاری

ترجمه : حامد شیرزادی(دانشجوی دکتری تغذیه نشخوارکنندگان)

   تغذیه گوساله های شیری با جایگزین های شیر ([1]MR) یک روش معمول در صنعت است و تنها در آلمان، کشاورزان تقریباً 100 محصول متنوع برای انتخاب دارند. در حالی که این MR ها اغلب حاوی پودر شیر بدون چربی با کیفیت بالا و قابل هضم به عنوان یک منبع پروتئین هستند، محتوای لاکتوزبه عنوان  یک منبع انرژی حیاتی، اغلب کمتر شفاف است و ممکن است پیامدهای قابل توجهی بر سلامت و رشد گوساله داشته باشد. در مقایسه با شیر کامل که حاوی تقریباً 36 درصد لاکتوز است، MR ها معمولاً حاوی لاکتوز قابل توجهی بیشتری هستند. که این افزایش محتوای لاکتوز باعث افزایش اسمولالیته(اندازه گیری ذرات محلول مانند شکر یا نمک در یک مایع) محصول می شود. به عنوان مثال، در حالی که(اسمولالیته) شیر کامل حدود 330 mOsm/kg است، MR ها می توانند به مقادیر هیپرتونیک 400 تا 600 mOsm/kg برسند. اسمولالیته بالا در MR ها می‌تواند باعث اسهال مرتبط با جیره در گوساله‌ها شود، به دلیل اسمز، که آب را از بدن به روده می‌کشد تا غلظت  بالاتر مواد معدنی/نمک را متعادل کند. این موضوع زمانی تشدید می شود که مصرف لاکتوز از حد توصیه شده 10 گرم لاکتوز به ازای هر کیلوگرم وزن زنده در روز بیشتر شود. به عنوان مثال، تغذیه  گوساله 50 کیلوگرمی با 8 لیتر MR با 43 درصد لاکتوز می تواند از این حد(ده گرم در روز به ازای هر کیلو وزن بدن) فراتر رود و خطر اسهال خفیف را افزایش دهد. جدا از اثرات آن بر اسمولالیته و سلامت گوساله، لاکتوز و سایر ترکیبات درشت مغذی MR ها می توانند جنبه های مختلف زیست شناسی گوساله، فراتر از عملکرد رشد را نیز تحت تاثیر قرار دهند. مطالعات نشان داده اند که MR هایی با محتوای لاکتوز بالاتر اما سطوح چربی کمتر منجر به مصرف مایعات بیشتر و رشد کمی بیشتر قبل از شیر گرفتن در مقایسه با MR هایی که حاوی چربی بیشتری هستند، می شود. از سوی دیگر، مصرف چربی بالا، با کاهش مرگ و میر در گوساله ها، بهبود سلامت گوساله و کاهش مداخلات تنفسی مرتبط است. با وجود این یافته ها، درجه ای که گنجاندن چربی زیاد و رسوب چربی به نفع یا مانع رشد گوساله می شود، هنوز نیاز به درک بیشتر دارد. به عنوان مثال، در نوزادان، ذخایر چربی تجمع یافته در طول عفونت ممکن است ارتباط بین وضعیت تغذیه و مرگ و میر را توضیح دهد. با توجه به این ملاحظات، هدف کلی باید حفظ تغذیه فازی[2] بدون اسهال گوساله باشد. کشاورزان باید به محتوای لاکتوز و تأثیر آن بر اسمولالیته و سلامت گوساله توجه زیادی داشته باشند. برخی از تولیدکنندگان MR اکنون به طور فعال اسمولالیته محصول خود را افشا می کنند و جهت گیری بهتری را برای کشاورزان فراهم می کنند. با این وجود، باید کشاورزان در مورد محتوای لاکتوز MR ها از تامین کنندگان خود پرس و جو کنند. در پایان، تعادل بهینه مواد مغذی موجود در MR ها – از جمله لاکتوز – برای افزایش رشد گوساله ها، حفظ سلامت آنها و در نهایت بهبود عملکرد آنها کلیدی است.

[1] milk replacer

[2] feeding phase